พชร สูงเด่น

          จะมีหนังสือสักกี่เล่มที่เราอ่านแล้วจำได้ แม้เวลาผ่านไปยี่สิบปี           หนังสือเรื่องเด็กที่ถูกเรียกว่า “มัน”(A Child Called “It”) ไม่ได้เป็นเล่มที่แตกต่างจากบรรดาวรรณกรรมเยาวชนที่อ่านในวัยประถมศึกษามากที่สุด ไม่ใช่แค่เพราะประเภทของหนังสือเล่มนี้ที่เป็นอัตชีวประวัติ แต่รวมถึงเนื้อหาของหนังสือที่เรียกได้ว่าเขย่าขวัญ สั่นประสาท และยิ่งคำนึงถึงประเภทหนังสือว่านี่คือ ‘nonfiction’ เรื่องจริง ไม่ใช่เรื่องแต่ง ยิ่งทำให้เนื้อหาหนังสือเล่มนี้ติดอยู่ในใจนานและลึกยิ่งกว่าเคย           จะมีหนังสือสักกี่เล่มที่เราอ่านแล้วนึกถึงตัวละครในหนังสือนั้นอยู่เสมอ ไม่ได้นึกถึงในเชิงคาแรกเตอร์ตัวโปรดหรืออะไรเทือกนั้น หากนึกถึงราวกับเพื่อนคนหนึ่งที่นึกถึงกัน อยากรู้ว่าเขาโตมาเป็นอย่างไรบ้าง เรื่องราวที่เขาเล่าไว้ในบทต่างๆ ที่ลำพังคนอ่านยังค้างอยู่ในใจ แล้วเขาล่ะ? เขาคนที่ประสบกับเหตุการณ์นั้นโดยตรง ป่านนี้จะเป็นอย่างไร?           เดฟ เพลเซอร์ (Dave Pelzer) ผู้เขียนหนังสือเล่มนี้คือเพื่อนคนนั้นที่เรานึกถึงอยู่เรื่อยๆ ตลอดยี่สิบปีที่ผ่านมา ใครเลยจะคิดว่ายี่สิบปีผ่านไป ในขณะที่กำลังเปิดหาหนังสือออกใหม่ผ่านช่องทางซื้อขายหนังสือออนไลน์ เรากลับเจอชื่อคุ้นๆ นี้ แต่ด้วยปกและชื่อเรื่องที่ไม่มีอะไรคล้ายคลึงกับเล่มแรกที่ทำให้เรารู้จักเขาว่านี่คือเดฟคนนั้น…

          “หากในชีวิตนี้คุณต้องเลือกอ่านหนังสือหนาห้าร้อยกว่าหน้าสักเล่ม ขอให้เลือก The Myth of Normal”            หนึ่งในรีวิวจากบุ๊กต๊อกเกอร์ #BookToker ที่อาจทำให้หลายคนหยิบหนังสือเล่มนี้ขึ้นมา แต่ความหนาห้าร้อยกว่าหน้าก็อาจทำให้วางมันลง ทว่าแฟนหนังสือของกาบอร์ มาเต (Gabor Maté) คงไม่ลังเลที่จะละเลียดหนังสือเล่มนี้จนจบ และหากใครได้เปิดอ่านก็อาจร้องขอให้เขาเขียนภาคต่อด้วยซ้ำ เพราะแม้ The Myth of Normal: Trauma, Illness, & Healing in a Toxic Culture (2022) เป็นผลงานล่าสุดที่หลายคนมองว่าขมวดเนื้อหา ประมวลผลความเข้มข้นของหนังสือเล่มอื่นๆ ของเขาเข้าไว้ด้วยกัน ทั้งในเรื่องของความสัมพันธ์กายใจ การเสพติด ความเครียด พัฒนาการเด็ก ทว่า…

          “ผมออกวิ่งไปบนท้องถนน …​ หมึกยักษ์ตัวมันเป็นเมือกแสยะยิ้มกว้างกำลังไล่ล่าตามผม … ผมพยายามปีนป่ายไปบนผนังไม้สีน้ำตาล แต่ก็ไร้ผล ไม่มีใครสักคนอยู่ตรงนั้นเพื่อช่วยผมเลย”           บันทึกฝันร้ายที่โทนี เช (Tony Hsieh) เขียนไว้ในวัยเด็ก กลายเป็นฉากสุดท้ายที่เขาถูกไฟคลอกตาย อาจเป็นความบังเอิญหรือเป็นตลกร้ายที่สิ่งใดที่โทนีล้วนเคยเขียนไว้ กลับมาลิขิตชีวิตของเขา           ชีวิตของเขา ที่ดูเหมือนจะลิขิตเองได้ในทุกฉากตอน ตั้งแต่แรกเริ่มก่อตั้งธุรกิจ LinkExchange ที่ขายต่อให้ Microsoft ในราคา 265 เหรียญสหรัฐ ก่อนจะสร้างธุรกิจใหม่ขึ้นมาในสิบปีต่อมา แล้วขายให้ Amazon ด้วยมูลค่ากว่าพันล้านเหรียญ ใครเลยจะคิดว่าฉากเดียวที่เขาไม่อาจลิขิตและไม่มีใครคาดคิดว่าจะลงเอยเช่นนั้นคือฉากสุดท้ายในอีกสิบปีถัดมาที่เขาจบชีวิตลงโดย “ไม่มีใครสักคนอยู่ตรงนั้นเพื่อช่วย [เขา] เลย”           ชีวิตโทนี่ดูจะเต็มไปด้วยความย้อนแย้ง ‘เอเชียนกาย’ ที่ใช้ชีวิตตามนิยามอเมริกันดรีม เด็กหนุ่มขี้อายที่อยากเชื่อมผู้คนเข้าหากัน…

          “เมืองที่ดีไม่ใช่เมืองที่ผู้คนมีรถยนต์ส่วนตัวใช้ แต่เป็นเมืองที่คนรวยก็ยังใช้ขนส่งสาธารณะ” คำกล่าวของกุสตาฟ เพโตร เทศมนตรีเมืองโบโกตา ที่แทบจะกลายเป็นตัวชี้วัดความเป็นเมืองที่ดี            เมืองที่ดีที่ไม่ใช่แค่ ‘เมืองเดินได้’ (Walkable City) นิยามที่เจฟฟ์ สเปก (Jeff Speck) ผู้เขียน Walkable City: How Downtown Can Save America, One Step at a Time วาดไว้ เป็นวิสัยทัศน์ของเมืองที่เป็นมิตรต่อคนเดินเท้าที่ไม่เพียงจะทำให้เมืองเยี่ยมขึ้นอีกครั้ง แต่ชีวิตของผู้อยู่อาศัยก็จะดีเยี่ยมขึ้นด้วยเช่นกัน (not only to make [the] cities great again,…

         “ความปรารถนาแรงกล้าเท่านั้นที่จะดลบันดาลให้ทุกสิ่งเกิดขึ้นจริงได้”           ความปรารถนาแรงกล้าที่ว่าอาจเป็นความฝัน ความทะยานอยาก หรือแม้กระทั่งความตาย ความปรารถนาที่ไม่เพียงลงมือทำเพราะเชื่อในความเป็นไปได้ หาก ‘จำเป็น’ ต้อง ‘ทำให้ได้’           ความปรารถนาแรงกล้าดั่งความปรารถนาของไดแอน อาจารย์มหาวิทยาลัยที่เพิ่งสูญเสียสามีไป และโฮปที่เพิ่งให้กำเนิดลูกชายคนใหม่ ที่ทำให้ทั้งสองออกหา ลงมือสร้าง ‘Cohousing’ ชุมชนคนบ้านเดียวกัน ชุมชนที่ทั้งสองบอกว่าไม่ใช่แค่ความฝัน หากเป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญในการมีชีวิตที่ดี            ไดแอน ร็อธบาร์ด มาร์โกลิส (Diane Rothbard Margolis) สูญเสียสามีของเธอในปี 1991 ปีแห่งการล่มสลายของสหภาพโซเวียต เปิดฉากยุค ‘ตลาดอยู่เหนือทุกสิ่ง’ (Market Triumphalism) หากไดแอน ในฐานะอาจารย์สังคมวิทยาผู้ศึกษาสังคมที่ตอบสนองความต้องการของมนุษย์กลับพบว่าในขณะที่ตลาดส่งเสริมคุณภาพสินค้าและบริการผ่านการแข่งขัน แนวคิดเชิงตลาดเหนือทุกสิ่งกลับไม่ได้ส่งเสริมคุณภาพชีวิตในแบบเดียวกัน            ไดแอนรู้ว่าเธออยู่บ้านเดี่ยวหลังเดิมที่เคยอยู่ร่วมกับสามีต่อไปได้…